Cảm xúc nguy hiểm nhất của 1 người đàn ông: sự hiếu chiến, lòng tham và ích kỷ
Não người gồm 3 lớp
- Cũ nhất, nằm trong cùng: não bò sát: kiểm soát mọi phản ứng tự động điều khiển của cơ thể, kiểm soát các phần mang tính bản năng
- Não của động vật có vú: điều khiển cảm giác và cảm xúc
- Vỏ não, não người, trên cùng: kiểm soát nhận thức và ngôn ngữ
Không thể loại bỏ cảm xúc ra khỏi suy nghĩ hay cơ thể ta, mà thay vào đó là kết hợp nó với tư duy để đạt được mục đích. Tư duy của chúng ta chịu trách nhiệm dẫn đường, còn cảm xúc chúng ta phải khơi dậy những cảm xúc phù hợp để làm động lực tiến về phía trước
Đầu tiên, chúng ta cần phải thành thực tự nhận thức rằng mình rất thiếu sáng suốt (bị cảm xúc chi phối, nhìn đời không chính xác thông qua lăng kính biến đổi của cảm xúc), sau đó chúng ta phải học cách để nhận diện những cảm xúc của mình, cần phải luôn cảnh giác với cảm xúc của chính mình.
Các bước để sáng suốt:
1. Nhận diện những định kiến:
Con người luôn tìm kiếm sự vui khoái và mong muốn né tránh những đau đớn, và chúng là nguồn gốc cho các định kiến bên trong chúng ta
1. Định kiến xác quyết
Để bám lấy một ý tưởng, chúng ta có xu hướng tìm các bằng chúng và lý lẽ để chứng minh là nó đúng, đồng thời né tránh, lờ đi những lập luận, chứng cứ chống lại ý tưởng đó. -> Chúng ta không nên dễ dàng chấp nhận một ý tưởng chỉ vì nó có chứng cứ, hãy tự mình kiểm tra chứng cứ, suy nghĩ kỹ càng với nhiều hoài nghi càng tốt, sau đó cần tìm những bằng chứng bác bỏ những ý tưởng đó (ngay cả đó là ý tưởng, niềm tin của chính bản thân mình)
2. Định kiến tin chắc
Chúng ta dễ dàng tin vào lời nói của những người tự tin, ngôn từ, điệu bộ sôi nổi, ẩn dụ đầy màu sắc, giai thoại thú vị, họ thể hiện họ có niềm tin sâu sắc, nó mang lại cho ta niềm tin rằng họ phải kiểm tra kỹ lưỡng thì mới dám phát biểu như vậy. Ngược lại, những lời nói lấp lửng, ngắc ngứ, lộ rõ sự yếu ớt sẽ làm chúng ta có xu hướng nghĩ rằng chúng là nói dối.
3. Định kiến bề ngoài
Con người thường thể hiện nhiều bộ mặt khác nhau, thông qua các tấm mặt nạ, và con người thường tin rằng họ có thể nhìn thấy bản chất của một người thông qua những biểu hiện bên ngoài, vẻ ngoài của người đó (hiệu ứng hào quang)
4. Định kiến nhóm
Con người là động vật xã hội, chúng ta thấy thoải mái khi được hoà nhập nhóm, và thấy người khác suy nghĩ giống mình. Chúng ta bị ảnh hưởng bởi suy nghĩ của một nhóm chúng ta thuộc về (do nó mang lại sự dễ chịu), nhưng lại luôn khẳng định đó là quan điểm, suy nghĩ của bản thân
5. Định kiến đổ lỗi
Chúng ta thường đổ lỗi về thất bại của bản thân cho bên ngoài, hoàn cảnh, hoặc nếu có nhìn vào trong để rút kinh nghiệm thì cũng qua loa và mang tính né tránh, sau một thời gian thì quên béng luôn.
6. Định kiến hơn người
Dù không nói ra, nhưng chúng ta thường có ý nghĩ và thấy thoải mái khi hơn người khác, chúng ta khó nhìn thấy khuyết điểm của bản thân hơn là nhìn thấy ở những người khác, chúng ta tự đánh lừa mình rằng mình sáng suốt, tử tế và có đạo đức
2. Cảnh giác với những kích động
1- Những kích hoạt từ thuở đầu đời
Những xúc động, trải nghiệm mạnh mẽ đầu đời sẽ được kích hoạt bằng một sự kiện, con người, hành động nào đó, từ đó sẽ kích hoạt các cảm xúc tích cực hoặc tiêu cực gắn liền với trải nghiệm đó. Chúng ta có thể nhận ra ở bản thân hay người khác là hành vi đó mang tích chất trẻ con một cách bất ngờ ở mức độ rất khác biệt so với bình thường
2- Những thành công hay thất bại bất ngờ.
Những thành công bất ngờ khiến chúng ta ảo tưởng về bản thân, đồng thời mong muốn được lặp lại trải nghiệm đó nhiều lần nữa (tác dụng của dopamine). Thất bại bất ngờ làm chúng ta mất tự tin, chúng ta trở nên do dự và e sợ. Giải pháp ở đây là khi nào trải nghiệm sự thành công hoặc thất bại bất ngờ, hãy lui lại và cân bằng chúng với một thái độ bị quan hay lạc quan cần thiết. Chỉ có lao động cần cù mới có thể đạt được thành công lâu dài.
3- Áp lực tăng lên
Dưới sức ép, dần dần những phần nguyên thuỷ nhất của bộ não được kích hoạt, và lấn áp khả năng suy luận, sự tỉnh táo và kiểm soát của con người, sự căng thẳng để lộ những nhược điểm của con người. Chúng ta nên quan sát mọi người vào những thời điểm họ căng thẳng, vì sẽ dễ dàng để thấy được tính cách thật của họ. Cần phải quan sát và suy xét bản thân, các dấu hiệu cho thấy bạn bị kích động một cách cẩn thận, để từ đó cố gắng không làm gì đáng tiếc (con người rất khó để kiềm chế cảm xúc)
4- Những cá nhân gây kích động
Họ có khả năng diễn tả hùng hồn cảm xúc của chính họ, và từ đó ta bị lây. Họ có khả nằng ảnh hưởng tới cảm xúc, đẩy những cảm xúc của chúng ta lên bằng nhiều cách khác nhau. Hãy cẩn thận với những kẻ này.
5- Hiệu ứng nhóm
Khi ở trong 1 nhóm đủ lớn, chúng ta khác đi, chúng ta sẽ có cảm xúc dồng điệu với cảm xúc chung. Hãy cẩn thận với những kẻ khuấy động đám đông, nói về những ý tưởng và giá trị khiến ta cảm thấy thoái mái và khiên mọi người đồng lòng, họ nói những từ mơ hồ nhưng gây xúc động, họ nói về những mục tiêu cao quý, trừu tượng thay vì những vấn đề và hành động cụ thể.
3. Chiến lược hướng tới việc thể hiện cái tôi sáng suốt
1- Hiểu biết triệt để bản thân
Phải phát hiện, nhận thức được cách cảm xúc hành động và chế ngự ta. Phải suy ngẫm về cách ta hành động dưới sự căng thẳng, những nhược điểm nào sẽ lộ ra (mong muốn làm hài lòng, kiểm soát, bắt nạt, nghi ngờ...). Tìm ra khuôn mẫu chung, những bất an cho những quyết định mang lại cho ta sự thất bại. Đồng thời tìm kiếm những điểm mạnh của bản thân để từ đó tìm ra mục tiêu phù hợp.
2- Kiểm tra tận gốc rễ những cảm xúc
Hãy đào sâu cảm xúc để xem nó thực sự xuất phát từ đâu, từ nhu cầu, nỗi sợ nào. Chúng ta thường duy trì cái tôi ảo tưởng về bản thân, nó giúp an ủi chúng ta vào thòi điểm khó chịu đó, nhưng nó sẽ cản trở ta học hỏi và tiến bộ. Hãy tưởng tượng chúng ta ở vai người thứ ba nhìn vào những những hành động suy nghĩ của mình với một chút khôi hài, chúng ta sẽ dễ dàng nhìn nhận cảm xúc nào đang lấn át ta lúc đó.
3- Kéo dài thời gian trước khi phản ứng
Ta cần ngừng lại và lui lại về nơi có thể ở một mình, không bị áp lực phải có một phản ứng nào. Nếu cảm thấy bản thân đang vội vàng cam kết với mọi người thì đó là lúc cần lùi lại để lắng dịu cảm xúc.
4- Chấp nhận mọi người như thực tế
Chúng ta suy nghĩ về một người và mặc định họ phải như vậy, chúng ta muốn thay đổi họ, muốn họ suy nghĩ và hành động theo cách của ta, nhưng họ là một cá thể độc lập và không thường xuyên lắm họ giống cách ta nghĩ. Hãy nghĩ họ là một thực thể độc lập không tuân theo mong muốn của chúng ta, họ đa dạng, độc lập và không luôn luôn giống ta.
5- Tìm ra sự cân bằng tối ưu trong tư duy và cảm xúc
Cần phải kết hợp 2 thứ này lại với nhau, một khi đã xác định được con đường đúng đắn bằng tư duy rồi thì ta phải hành động với động lực là cảm xúc, hành động với sự táo bạo và tinh thần mạo hiểm. Hãy hướng cảm xúc bằng tư duy để có lợi cho mình.
6- Yêu sự sáng suốt
Chúng không đau khổ và khắc nghiệt, chúng là một hành trình thoải mái và mang lại những kết quả thú vị và mãn nguyện.